Әлеуметтану - білім жүйесі ретінде әлеуметтік шынайылық фактілерін зерттеуге негізделеді. Әлеуметтанулық зерттеу - тәжірибеде қолдану үшін зерттелетін құбылыс жайлы шынайы деректер алу мақсатында әдіснамалық, әдістемелік және ұйымдастыру-техникалық процедуралардың логикалық кезеңдік жүйесі.
Әлеуметтік зерттеулер ҚПЗО зерттеу қызметінің маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Осы бағыт шеңберінде қоғам өмірінің әлеуметтік және экономикалық салаларының түйіскен тұсында жатқан фактілер мен құбылыстар зерттеледі. Бүгінгі таңда маркетингтік және әлеуметтік зерттеулер жүргізу барысында әлеуметтік-экономикалық даму деңгейінен бастап, тұрғындар өмірінің сапасы мен деңгейі (қалада, ауылда), жергілікті мәселелер мен ерекшеліктер жайлы түрлі ақпараттар қажет болады. Бұндай ақпарат жинаудың негізгі көзі әлеуметтік зерттеулер болып табылады. Елдегі әлеуметтік үрдістерді зерттеуге және талдауға және қоғамның әлеуметтік жүйесіндегі және қоғамдық сана құрылымындағы өзгерістерді зерттеуге бағытталған әлеуметтік зерттеу жобалары кешенді және көпжоспарлы сипатқа ие.
Зерттеудің түрлері мен бағыттары:
• Әлеуметтiк: қоғамдық пікірді, болжамдарды, сенiмдерді, нанымдарды, құндылықтар мен қоғамдық өмірдің түрлі сұрақтары бойынша бағдарларды зерттеу.
• Тұрғындардың сапалы қызмет көрсетулерге, жағдайға, орын алып жатқан өзгерістер мен үрдістерге қанағаттану деңгейіне баға беру.
• Тұрғындардың ұлттық жобаларды, бағдарламаларды, идеяларды бағалауы.
• Экономикалық және демографиялық зерттеулер.
• Тұрғындарды немесе тұрғындардың жеке топтарын мәдени зерттеу.
• Эксперттік сұраулар - болжамдарды құрастыруға және оларды нақтылауға, әлеуметтік құбылыстар мен үрдістердің түсіндірулерін толықтыруға бағытталған. Эксперттерді іріктеу олардың біліктілік деңгейлері бойынша жүзеге асады, себебі эксперттер тобының саны мен ерекшеліктері статистикалық емес, сапалық ерекшеліктер бойынша бағаланады.
• Таңдаулы топ өкілдерін сұрау - қоғамдық пікір көшбасшыларының пікірін зерттеу
• Қоғамдық пікірді бақылау
• Ерекше мақсатты топтарды зерттеу
• Жобаларды әлеуметтік бағалау
• Әлеуметтік мәселелерді зерттеу
• Үй шаруашылықтарын әлеуметтік зерттеу
• Мемлекеттік және түрлі бағдарламалар шеңберінде бағалау және бақылау.
